Co to jest VPD i jak ją kontrolować w uprawie konopi

[Odlotowy]

Czym jest VPD?
VPD (Vapor Pressure Deficit, deficyt ciśnienia pary wodnej) opisuje różnicę pomiędzy ilością pary wodnej, którą powietrze faktycznie zawiera, a ilością, którą mogłoby utrzymać przy danej temperaturze. W praktyce to „ssanie” atmosfery – jak silnie powietrze wyciąga wodę z liści. Dla konopi, które intensywnie transpirują, właściwe VPD decyduje o tempie wzrostu, poborze składników i jakości kwiatów.

Dlaczego VPD, a nie sama wilgotność względna (RH)?
RH pokazuje procent nasycenia powietrza parą, ale nie uwzględnia temperatury. VPD łączy temperaturę i wilgotność w jeden wskaźnik transpiracji:

• Zbyt niskie VPD (za wilgotno): słabsza transpiracja i korzenie, większe ryzyko pleśni.
• Zbyt wysokie VPD (za sucho): stres wodny, zwijanie liści, problemy z transportem składników.

Optymalne zakresy VPD dla konopi

• Siewki i klony: 0,4–0,8 kPa
• Wegetacja: 0,8–1,2 kPa
• Kwitnienie: 1,2–1,6 kPa

Uwaga: VPD zależy od temperatury liści (LST), która może różnić się od temperatury powietrza pod lampami HPS/LED.

Jak kontrolować VPD w praktyce?

• Mierz temperaturę i wilgotność na wysokości baldachimu (najlepiej czujniki + automatyka).
• Zapewnij cyrkulację i wymianę powietrza (mieszanie warstw, stabilizacja mikroklimatu).
• Reguluj RH nawilżaczem/osuszaczem zależnie od fazy.
• Kontroluj LST (pirometr/termowizja), bo VPD liczymy względem temperatury liści.

Korzyści z trzymania VPD w ryzach

• Szybszy wzrost i większe plony.
• Stabilne pobieranie składników – mniej niedoborów i blokad.
• Mniejsze ryzyko pleśni i chorób.
• Wyższa jakość kwiatów (terpeny, kannabinoidy).

Wskazówka: W dzień i w nocy roślina ma inne potrzeby – zaprogramuj kontroler klimatu z osobnymi targetami dla fotoperiodu i nocy.

Tabela: VPD (kPa) w zależności od temperatury liści i wilgotności względnej

Kod: Zaznacz cały

Temperatura \ RH |   40% |   50% |   60% |   70%
-----------------+-------+-------+-------+-------
20°C             |   1.4 |   1.0 |   0.7 |   0.5
22°C             |   1.6 |   1.2 |   0.8 |   0.6
24°C             |   1.8 |   1.3 |   0.9 |   0.7
26°C             |   2.0 |   1.5 |   1.0 |   0.7
28°C             |   2.2 |   1.6 |   1.1 |   0.8
30°C             |   2.4 |   1.8 |   1.2 |   0.9

Jak korzystać z tabeli?
1) Odczytaj temperaturę liści. 2) Sprawdź bieżące RH. 3) Z tabeli weź VPD i porównaj z zalecanym zakresem dla fazy:

• 0,4–0,8 kPa – klony/siewki
• 0,8–1,2 kPa – wegetacja
• 1,2–1,6 kPa – kwitnienie

Szybkie targety (startowe punkty odniesienia)

• Klony/siewki: 24–26°C LST, RH 65–75% → VPD ~0,5–0,7 kPa
• Wegetacja: 25–27°C LST, RH 55–65% → VPD ~0,9–1,1 kPa
• Kwitnienie: 24–26°C LST, RH 45–55% → VPD ~1,2–1,5 kPa

FAQ – najczęstsze pytania

1. Czy wystarczy kontrolować tylko wilgotność?
Nie. Sama wilgotność (RH) nic nie mówi o temperaturze. VPD łączy oba parametry w jeden wskaźnik.

2. Lepiej trzymać niższe czy wyższe VPD?
To zależy od fazy – w wegetacji niższe, w kwitnieniu wyższe. Zawsze staraj się trzymać w zalecanym przedziale.

3. Skąd mam wiedzieć jaka jest temperatura liści?
Najprościej – pirometr (termometr laserowy). Temperatura liści może być o 1–3°C niższa niż powietrza.

4. Co da mi kontrola VPD w praktyce?
Zdrowsze rośliny, mniej problemów z pleśnią i niedoborami, lepszy profil terpenów i większe plony.

5. Czy potrzebuję specjalnego sprzętu?
Nie zawsze. Wystarczy higrometr, termometr i wentylacja. Profesjonalna automatyka daje jednak największą stabilność.

Podsumowanie
Kontrola VPD to fundament nowoczesnego growu. Utrzymując właściwą relację między temperaturą liści a wilgotnością, zapewnisz roślinom optymalną transpirację, stabilny metabolizm i wysoką jakość plonu. Zadbaj o pomiary, cyrkulację, precyzyjne nawilżanie/osuszanie i obserwuj rośliny – odwdzięczą się zdrowiem i wydajnością. Kontrola VPD to nie „fanaberia growerów”, ale praktyczne narzędzie, które odróżnia uprawę hobbystyczną od profesjonalnej. Warto się go nauczyć i stosować w codziennej praktyce.

[Erfort]

Wyższa szkoła jazdy ta kontrola VPD.